Samen met Boslabs onderzoekt Lieven Martens dit jaar "SoundVoice", een nieuwe techniek om mensen participatief te betrekken bij de soundscape en/of bij soundscape onderzoek. Deze tool kan gebruikt worden binnen het sociaal werk, maar ook bij politiserend werk, bij stadsplanning, etc.
Soundvoice – de stad als concert
Elke stap door de stad is een concert. Sirenes, wind, een basketbal op het plein en motoren mengen zich met stemmen, geroezemoes en flarden herinnering. Wat voor de één lawaai is, klinkt voor de ander als thuis. Wat hoor jij? Samen met jongeren en begeleiders van Boslabs ontwikkelden we Soundvoice: een methode die het oor en stadsgeluid centraal stelt. Tijdens soundwalks en door het maken van veldopnames ervoeren we hoe geluid gevoelens losmaakt, herinneringen oproept en verhalen zichtbaar maakt.
Laat het monotone gedoe over lawaai en stilte achter je
Het gesprek over stadsgeluid wordt vaak herleid tot twee uitersten: te veel lawaai of het verlangen naar stilte. Maar dat beeld is te smal en gekleurd door één dominante (witte) middenklasseblik. Wie de volumeknop zomaar dichtdraait, dempt meer dan geluid alleen – stemmen verdwijnen, groepen worden gemarginaliseerd en de kleuren van het stedelijk leven vervagen. Tegelijk is stilte en controle over geluid een vorm van privilege, verbonden met machtsstructuren – iets wat we maar al te vaak vergeten. Soundvoice laat horen dat de superdiverse stad rijker klinkt: een klankweefsel van ontmoeting, verbondenheid en vervreemding. In combinatie met persoonlijke verhalen wordt die rijkdom pas echt hoorbaar.
Luisteren als onderzoek
Soundvoice ontstond uit experimenteel, participatief actieonderzoek waarin sociaal werk, akoestische ecologie, soundscape- en sensory studies samenkomen. Jongeren wandelen door de stad. Ze nemen geluiden op en luisteren wat die oproepen. Zo worden klanken dragers van verhalen die anders ongehoord blijven. Stemmen die vaak buiten beeld vallen, krijgen zo een plek in het stedelijke gesprek.
Van geluid naar actie
Soundvoice laat jongeren de stad horen én vormgeven. Ze nemen eigenaarschap over de geluiden om hen heen en ontdekken hun kracht om verhalen zichtbaar te maken. Toekomstig onderzoek moet laten zien hoe Soundvoice werkt in nieuwe contexten, met andere groepen en over langere periodes. Zo ontdekken we hoe geluid verhalen zichtbaar maakt en maatschappelijke en beleidsmatige impact heeft – net zoals bij Photovoice.
De stad zingt vele stemmen
Soundvoice laat horen dat de stad vele stemmen zingt. Wie goed luistert, hoort niet alleen geluiden, maar ook de herinneringen, verhalen en betekenissen van de stad. Het nodigt ons uit verder te luisteren dan onze oren en de stad te ervaren met verbeelding én aandacht voor de mensen die haar iedere dag vormgeven.
Soundvoice is ontwikkeld door Boslabs in samenwerking met Lieven Martens, onder begeleiding van Marjan Moris en Pieter Cools aan de Universiteit Antwerpen.