Een pleidooi

voor een (her)waardering van de dingen

Danielle is vrijwilliger in Het Bos. Zij houdt van schrijven en kan dat toevallig ook nog eens goed. Danielle is een onmisbaar deel geworden van onze vrijwilligersredactie, die interviews met artiesten en reportages maken over de projecten bij ons in huis. Er kan even heel veel niet, maar schrijven kan gelukkig nog wel. Danielle was in het werk van Belgische filosoof en kruisvaarder tegen de wegwerpmaatschappij: Jaap Kruithof gedoken. Dit naar aanleiding van het Boslabs project 'De Waarde van Dingen' (i.s.m. MAS) rond Kruithof's gigantische verzameling objecten. Toen kwam er een virus alles op z'n kop zetten. Bij de aanvang van deze quarantaine schreef Danielle dit. Een persoonlijk essay. Wij delen het graag met u.

Een pleidooi

voor een (h e r ) w a a r d e r i n g van de dingen

Onze omgang met de natuur richt onnoemelijk veel schade aan.
Dat blijkt uit het tijdsgewricht waarin we nu noodgedwongen zijn beland.
Is die omgang met de natuur een gevolg van verkeerde zeden en gewoonten?
Hebben we gedragsvormen te gemakkelijk als vanzelfsprekend en normaal geacht?
Blijken die nu niet gevaarlijk te zijn,
waardoor we niet vlug genoeg naar binnen kunnen keren?

Alles wat we hebben geleerd viel stil.
Structuren, gedragingen, systemen.
Het werd allemaal on hold gezet.
Wat we voor waarheid hielden, wordt in een ander licht geplaatst.
We zitten vast.
Als we beseffen dat alles in het honderd loopt,
beginnen we dan niet beter aan een correctie?

Durven dwarsdenken, zoals we nu, noodgedwongen worden om dwars te leven.
Alles in twijfel trekken,
de durf om dat te doen.
Filosofie en verbeelding meer dan ooit als nieuw voedsel in barre tijden.
Iedereen ervaart nu dat een andere manier van leven mogelijk is.
Noodgedwongen ontmoeten we nieuw gedrag bij onszelf.
We kunnen ons dus inbeelden dat voor dezelfde situatie waarin we ons ooit bevonden
een andere manier van reageren mogelijk was.
Of we kunnen ons tenminste vragen stellen over ons eeuwenlange doen en laten.
Trachten – en dat is moeilijk – alles van ons af te schudden
en de zaken onbevooroordeeld te bekijken.
Want de hoofdvraag is of we, als er verschillende gedragsmogelijkheden zijn, wel altijd goed gekozen hebben…

We hebben het aan de lijve ondervonden:
iemand die in land A leeft, kan zien wat er fout loopt in land B.
Mensen uit land A worden gewaarschuwd door wat de mensen in land B meemaken. Daardoor kan land A sneller maatregelen treffen.
Maar wat als we allemaal in hetzelfde land leven: in dezelfde wereld.
Hoe kunnen we dat dan nog zien?
Wie kan ons dan nog waarschuwen?

Er werd en wordt vaak vals gespeeld door een voorzijde te fabriceren die onecht is,
omdat ze volkomen afwijkt van de achterkant, de echte kant.
Een gezond wantrouwen tegenover al wie zich boven ons stelt, een kritische houding,
we kunnen het meer dan ooit gebruiken.
De samenleving is uitgegroeid tot een machine die alles wil verbruiken en daarna weggooien. Wat als we nu eens beginnen met voorzichtig te verzamelen in plaats van steeds weg te gooien?
Hergebruiken in plaats van weggooien?
Niet meer zorgeloos consumeren,
maar zuinigheid als een belangrijke richtlijn voor de wereld van morgen,
een zuinigheid, niet slechts voor enkelen.

Hierna direct alles vergeten,
is niet denken aan de dag van morgen.
Dan gaan we weer onzorgvuldig handelen,
waardoor iedereen weer slachtoffer kan worden.
Door verkwisting van energie en grondstoffen,
door vervuiling van lucht, water en bodem
groeide een afvalberg waaronder wij met zijn allen aan het stikken zijn.
De wereld heeft zijn en haar identiteit verloren door kwaadaardige hebzucht.
Ons gedrag heeft zich tegen ons gekeerd. De natuur heeft zich gewroken.

En toch blijft diezelfde natuur ons elke dag pitten geven om te groeien,
ook al gaat ons groeien niet vanzelf.
Zon en water, licht en vocht.
Geloof en maak nieuwe einders zichtbaar.
Investeer zoveel mogelijk kapitaal in de volgende generatie
en vooral in nieuwe horizonten.

Als ik naïeve of tegenstrijdige dingen zeg,
klap niet dicht.
Denk mee na.
Ik praat om een mentaliteitswijziging op gang te brengen.
Wie een andere levenswijze verdedigt,
lokt meestal protesten uit.
Maar ik vecht voor mijn zaak en dat is louter…

voor een andere omgang met de dingen.

(naar de geschriften van Jaap Kruithof)